De post-individualistische kerk (33)

Dit bericht is 1167 keer gelezen!

De bourdon

De bourdon is een grondtoon. De toon die een hommel maakt als hij vliegt is een bourdon. Bourdon is dan ook het Franse woord voor hommel. Bij sommige instrumenten hoort een bourdon. Het is een toon die continu klinkt. Denk aan een doedelzak die naast melodietonen continu één zelfde bourdon laat horen. Die bourdon bestaat bij de doedelzak uit drie tonen, ook wel drones genoemd. Als de doedelzakspeler begint met blazen en de doedelzak zich vult met lucht hoor je de bourdon, de drietoon. Daaroverheen speelt hij een melodie met zijn vingers op de chanter, de muziekpijp. In alles wat de piper speelt hoor je de drie grondtonen, die samen de bourdon maken.

Aan dat beeld moest ik denken toen ik me afvroeg hoe we nu verder moeten op onze zoektocht naar de ultieme zin van het leven. We hebben de grondtoon gezien: Naastenliefde. We hebben ontmoetingen met Jezus gezien waarin Hij de naastenliefde als het ware voordeed. We zagen zin ontstaan uit naastenliefde. We zagen ook dat liefde niet alleen voor onze naaste is maar dat naastenliefde ook ons bestaan raakt en vult. We namen zelfs een wat mystieke uitstap door liefde te verzelfstandigen als was het een soort substantie om ons heen, die we niet zien, niet kunnen vangen in een potje, maar waarin we bestaan en die ons doordringt. En we zagen dat liefde werkt als een Higgs boson. Het is er altijd, maar als je het meent te zien en vastleggen is het er niet en als je het niet ziet is het er wel. De liefde laat zich dus ook niet “vangen”, maar je kunt het doorgeven en ontvangen, je kunt er in drijven en het in- en uitademen. En tot slot van deze opsomming waagden we het om tussen God en liefde een is-gelijk-teken te plaatsen. Dat je geloof nodig hebt om in de naastenliefde de zin van het bestaan te leren zien is evident, maar dat je dan ook meteen in God gelooft is nog niet aan de orde geweest.

Wat wel aan de orde kwam was dat in de naastenliefde de KERK vorm krijgt. Dat is een wat gewaagde stelling omdat KERK helemaal verbonden lijkt aan Jezus als Heer. Dat zou betekenen dat in elke daad van naastenliefde iets van Christus is te zien. Niet definieerbaar, niet te grijpen, niet vast te leggen in een schema of leer, maar wel onmiskenbaar een afdruk van wie Hij is, was en zijn zal. Dat kan ik op dit moment alleen maar “bewijzen” door er op te wijzen dat naastenliefde betekent dat je iets van jezelf aan de naaste geeft met als absolute kwantitatieve en kwalitatieve grens je eigen leven. En dan kom je wel bij Christus uit. Maar daar komen we later nog over te spreken. Op dit moment leidt de liefde een soort eigen leven en daagt de liefde ons uit te geven aan de naaste en te ontvangen van de naaste.

Die schijnbare grens tussen Christus en liefde moet ik ergens wel oversteken. Anders gezegd: Ik moet de claim dat vormen van naastenliefde en KERK te vereenzelvigen zijn onderbouwen en hopelijk aantonen. Nu sta ik op dat punt niet alleen. De bijbel zelf geeft duidelijk aan dat die vereenzelviging niet onlogisch is. Ik denk bijvoorbeeld aan “ieder die liefheeft, is uit God geboren en kent God” uit 1 Johannes 4:7. Of even verderop in vers 12: “Als wij elkaar liefhebben, blijft God in ons en is Zijn liefde in ons volmaakt geworden.” Van de kant van de kerk zullen er nu argumenten komen dat deze woorden enkel van toepassing zijn op Christus-gelovigen. Dat lijkt ook juist gezien het feit dat dit gedeelte begint met de aanspraak “geliefden” (1 Joh. 4:7). En dan denken kerkmensen meteen aan gelovigen. Maar zoals ik eerder al zei zijn geliefden mensen die ik liefheb. Zij zijn geliefden omdat ik hen lief heb. Dus zijn geliefden niet meteen gelovigen. En dan wordt het zinnetje “ieder die liefheeft is uit God geboren” wel heel verrassend en indringend.

Zo hou ik de grondtoon van zingeving voorlopig op naastenliefde en verbind ik de naastenliefde met God. Die bourdon toonzet onze woorden en daden. Woorden en daden zijn dan de melodie, de canter. Die woorden en daden zijn bij een andere grondtoon niet zinvol. Klinkt er een andere grondtoon dan is er geen zin in de melodie. Daar mag je even mee spelen. Tot de volgende blog.

(wordt vervolgd)