De post-individualistische gemeenschap (59)

Dit bericht is 1660 keer gelezen!

Zonder zonde geen naaste (Lees eerst blog 57 en 58)

Blijft die vrouw over midden in de kring. Jezus kijkt haar aan en vraagt: “Vrouw, waar zijn die aanklagers van u? Heeft niemand u veroordeeld?”. Nee dus. Niemand. Ze zijn vertrokken. De naastenliefde van Jezus voor de aanklagers heeft in ieder geval een lynchpartij voorkomen. Maar daarmee is er nog geen gemeenschap ontstaan. Jezus kan het proberen bij deze vrouw. De naastenliefde voor de schriftgeleerden en Farizeeën hebben we gezien, maar die had vooralsnog geen resultaat. De vrouw dan maar. Jezus legt contact. “Vrouw, waar zijn die aanklagers van u? Heeft niemand u veroordeeld?”

Het is in feite een dubbele vraag. 1. Waar zijn ze? en 2. Heeft niemand jou veroordeeld? Je leest het goed, ik stel de eerste vraag anders dan in de cursieve gedeelten hierboven. Die vertalers hebben het niet kunnen laten om in de vraag van Jezus een suggestieve sneer te leggen. Die staat alleen niet in de originele tekst. Jezus stelt de vraag veel neutraler: Waar zijn ze? Je zou denken dat dat een zinloze vraag is voor die vrouw. Hoe kan zij het antwoord weten? Ze zijn gewoon “weg”, meer weet ze niet. Hoe zou zij moeten weten waar ze naartoe zijn of hoe ze er aan toe zijn? Toch ligt het iets dieper. Door deze vraag te stellen wordt de belangstelling van de vrouw gewekt voor die andere mensen. Jezus neemt de verantwoordelijkheid van de vrouw niet over. Ze moet zelf aandacht hebben voor de mensen om haar heen.

Toch verwacht Jezus niet zo veel van zijn eerste vraag en dat kunnen we begrijpen. Hoe kan een normaal mens de snelheid van Jezus’ denken volgen en ook nog adequaat reageren? Daarom gaat er meteen een tweede vraag overheen: Heeft niemand jou veroordeeld? Dat lijkt een open deur, want ze staat er nog en is niet gestenigd. Maar ook hier zit een diepere laag. De mensen die haar hadden betrapt zijn weg en het gevolg daarvan is dat er geen beschuldiging meer is en ook geen proces. Er zijn geen mensen meer die het voor hun verantwoording kunnen of willen nemen om deze vrouw te veroordelen. Dat is wel heel merkwaardig, want stel dat ze wel schuldig zou zijn, dan zijn nu de schriftgeleerden en farizeeën ook schuldig aan hetzelfde feit, omdat ze wel getuige zijn maar zich niet inzetten voor het handhaven van de wet van God! Dus de vraag van Jezus heeft verreikende consequenties als het gaat om het openbare spreken van deze schriftgeleerden en farizeeën. Ze hebben òf bewezen dat ze zich niet aan de wet houden door geen verantwoordelijkheid te nemen òf deze vrouw is niet schuldig en dan hebben ze gelogen en zich dus ook niet aan de wet gehouden. De vrouw is vrij.

Nu ja, dat ligt wellicht aan wat Jezus gaat doen … Nee hoor, want Jezus is geen getuige. Hij mag niets tegen deze vrouw doen. Zelfs al zou ze schuldig zijn. Als je nu gaat zeggen dat Jezus als Zoon van God toch alles weet maak je Jezus medeverantwoordelijk voor het overtreden van de wet. Dat is niet zo erg, want hij betaalt daar uiteindelijk de prijs voor. Maar dit is voor nu veel te kort door de bocht. Er gebeurt eerst iets heel anders. Hij zegt: “Dan veroordeel Ik u ook niet”. En dat is dan wel weer leuk vertaalt door de eerdere vertalers. Zij laten Jezus precies staan waar hij wil staan. Als er geen getuigen en aanklagers zijn dan doe ik ook niets. Dan heb je de vrijheid. Hij zegt er nog wel achteraan “ga heen en zondig niet meer”. “Ga heen” is vrijheid krijgen. “Zondig niet meer” is niet de erkenning dat ze gezondigd had, maar een algemene aanwijzing om vanaf nu te leven. Dat “vanaf nu” staat overigens wel in het origineel, maar weer niet in de vertaling. Zij heeft haar leven terug. Zij mag het vanaf nu leven.

In heel deze ontmoeting zie je dat Jezus het gesprek met de naasten aangaat en heel scherp het leven herstelt tot wat het moet zijn. Wat we echter nog niet kunnen waarnemen is dat die naaste ook de liefde van Jezus ontvangt en beantwoordt en dat er zo nieuw leven ontstaat. We weten niet wat er van de schriftgeleerden en farizeeën is geworden , maar ook niet van de vrouw en de omstanders. Ze reageren eigenlijk allemaal niet. We gaan verder op onze zoektocht.

(wordt vervolgd)