spiritualiteit

De post-individualistische samenleving (79)

Ik geloof er niets van (6) / BLIJF!

Toen de kinderen nog thuis woonden woonde er bij ons een hond. Rocker. En als de kinderen vrienden of vriendinnen meenamen naar huis was Rocker niet zelden de attractie van de dag. Rocker kende namelijk een serie kunstjes. En er was een pot hondenkoekjes. Ging de hand van één van de kinderen in de pot dan was Rocker één en al aandacht. Naast springen, rollen, dansen en dat soort opdrachten was er ook de opdracht “BLIJF!”. Rocker werd geacht te gaan zitten en er werd een koekje op zijn natte neus gelegd. Dat koekje balanceerde daar en Rocker kreeg de opdracht “BLIJF!”. En Rocker bleef als een standbeeld zitten en balanceerde het koekje op zijn neus. Tot het moment dat de opdrachtgever (jawel die en niemand anders) zei “Toe maar!”. Dan wipte Rocker het koekje met zijn neus in de lucht om het behendig op te vangen en op te eten. Grote hilariteit onder de kinderen. We hebben Rocker ook wel eens in een verder lege kamer aangetroffen met een koekje op zijn neus, wachtend op het verlossende commando. Kinderen zijn niet altijd vriendelijk. read more

De post-individualistische kerk (37)

Je geeft jouw leven

Het vorige blogje was heftig en ingewikkeld. Ik denk dat het goed is om een voorbeeld uit het leven van Jezus te nemen om de kwestie duidelijker te maken. Jezus is in Mattheüs 15 in een soort twistgesprek met de Farizeeën. Ik moet er wel meteen bijzeggen dat de Farizeeën het inzetten als een twistgesprek, maar Jezus het probeert te draaien naar naastenliefde. We lezen het volgende: “¹ Toen kwamen uit Jeruzalem Farizeeën en schriftgeleerden tot Jezus en vroegen:² Waarom overtreden uw discipelen de overlevering der ouden?³ Immers, zij wassen hun handen niet, wanneer zij brood eten. Hij antwoordde hun en zeide: Waarom overtreedt ook gij ter wille van uw overlevering (zelfs) het gebod Gods?⁴ Want God heeft gezegd: Eer uw vader en uw moeder, en: Wie vader of moeder vervloekt, zal de dood sterven.⁵ Maar gij zegt: Wie tot zijn vader of zijn moeder zegt: Het is offergave, al wat gij van mij hadt kunnen trekken, behoeft zijn vader of zijn moeder niet te eren.⁶ Zo hebt gij het woord Gods van kracht beroofd ter wille van uw overlevering.⁷ Huichelaars, terecht heeft Jesaja over u geprofeteerd, zeggende: ⁸ Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is verre van Mij. ⁹ Tevergeefs eren zij Mij, omdat zij leringen leren, die geboden van mensen zijn.” read more

De post-individualistische kerk (33)

De bourdon

De bourdon is een grondtoon. De toon die een hommel maakt als hij vliegt is een bourdon. Bourdon is dan ook het Franse woord voor hommel. Bij sommige instrumenten hoort een bourdon. Het is een toon die continu klinkt. Denk aan een doedelzak die naast melodietonen continu één zelfde bourdon laat horen. Die bourdon bestaat bij de doedelzak uit drie tonen, ook wel drones genoemd. Als de doedelzakspeler begint met blazen en de doedelzak zich vult met lucht hoor je de bourdon, de drietoon. Daaroverheen speelt hij een melodie met zijn vingers op de chanter, de muziekpijp. In alles wat de piper speelt hoor je de drie grondtonen, die samen de bourdon maken. read more

De post-individualistische kerk (25)

Geloof alleen!

Het wordt tijd om stil te staan bij de vraag wat ons nu eigenlijk drijft om de naastenliefde als zin van ons bestaan aan te nemen? Het antwoord begint bij een ontkenning. Al het andere dat je als zin van jouw bestaan kunt definiëren verliest zijn zin en waarde voor jou bij je laatste adem. We sterven allemaal op een dag en vraag je eens af wat er op aarde en van jouw aardse tijd voor jou of van jou overblijft als jouw adem stopt. (Voor de goede orde: Ik vraag niet of je gelooft in een hiernamaals.) Je zult steeds terugkomen op je naaste. Als er op aarde iets van of voor jou overblijft zul je dat vinden in jouw naaste. Jouw geld wordt verdeeld onder de mensen. Jouw roem en eer zullen blijven bestaan op die punten waar jij je naaste in zingeving hebt kunnen dienen. Jouw naam zal nog met waardering genoemd worden op die punten waar men zich jouw liefde voor je naaste herinnert. Maar wat mensen later met hun ervaring van jou doen heb jij bij leven niet in de hand. Je hebt geen flauw idee wat men in jouw lijkrede zal zeggen over jouw aardse bestaan. Zelfs dingen die jij als heel positief hebt ervaren kunnen als eigenwijs en eigen gerijd worden gememoreerd. Dus wat drijft jou in jouw aardse tijd? read more

De post-individualistische kerk (19)

You were my friend (Chi Coltrain)

Maar wie is die vriend uit Johannes 15:13? Weet je nog?: “Niemand heeft een grotere liefde dan deze, namelijk dat iemand zijn leven geeft voor zijn vrienden.” Voor of aan wie geef ik dan mijn leven om de grootste liefde te laten zien? Het aparte is dat het woord dat in de Nederlandse bijbel (en in bijbels in veel andere talen) is vertaald met “vrienden” in de originele taal van de bijbel “geliefden” is. En dan is niet het kringetje mensen bedoeld dat je op jouw verjaardag naast jouw familie uitnodigt, maar al die mensen voor wie jij uit liefde jouw leven geeft. Laten we eerlijk zijn als jij iemand voorrang geeft bij de kassa heb je die mens lief, is hij of zij een “geliefde”. De taal is anders dan dat wij het zouden doen en daarom verdient dat aandacht. Een “geliefde” is een geliefde omdat jij liefde geeft. Een door jou geliefde dus. Er is geen andere reden dan dat. read more

De post-individualistische kerk (18)

Liefde

We passeren in dit blogje een essentieel station. Kijk maar of je hier van de trein stapt of niet. De kernvraag: Wat is naastenliefde? Die vraag kun je zelfs nog terug brengen naar “wat is liefde”? Anders gezegd: Waar hebben we het nu al die tijd eigenlijk over? De meesten van ons hebben natuurlijk wel een beeld, een idee van wat liefde voor ons is of zou moeten zijn. Sommigen weten het helemaal niet en dat is erg pijnlijk. Het zegt namelijk iets over hun wording en groei in deze wereld. En voor hen kan ik alleen maar hopen dat de mensen om hen heen doen wat Jezus zei, want alleen zo kunnen ze leren wat liefde is. Maar aangezien ik het essentiële antwoord op vraag naar de zin van het leven bij Jezus heb weggehaald is het logisch dat ik dat ook met het antwoord op deze vraag doe. Waarom? Wel, we zagen dat het antwoord van Jezus op de vraag naar de zin absoluut hout snijdt. Heb je naaste lief want hij is als jij. Dan mogen we ook enige verwachting hebben van zijn uitleg van liefde. Maar de vraag wordt heel indringend of je het antwoord volgt of niet. read more

De post-individualistische kerk (6)

IK BEN

Het kan gewoon niet anders, ik MOET op dit punt van mijn zoektocht een pas op de plaats maken. In de kern van het individualisme woont de overtuiging, dat het individu alleen rechten heeft en de groep niet. De groep is er voor het individu en niet andersom. Zelfbeschikking is dan ook één van de, zo niet HET hoofdthema van het individualisme. Anders gezegd: Het recht van het individu bestaat in de woorden “ik ben”. En als je de blogjes tot op heden hebt gevolgd en meegedaan aan wat oefeningen moet het je zijn opgevallen dat deze woorden essentieel zijn voor jou en (dus ook) voor jouw naaste, jouw medemens. Dit markeringspunt is essentieel in mijn verdere zoektocht. Ik ben, zeg ik. En ik hoor dat jij hetzelfde zegt. En dat raakt me. Jij raakt me. Tenminste als ik jou hoor, wil horen, kan horen. “Ik ben”, zeg jij, en ik weet dat jij dus liefde nodig hebt. Want “ik ben”, zeg ik, en die woorden zijn geladen met een roep om en verlangen naar liefde. Hoe mystiek en vaak ongrijpbaar mijn woorden ook zijn, hoeveel vragen zij voor mij ook oproepen en hoe ik mij kan verwarren in mijzelf, de woorden zijn waar. Ik ben. En ergens, als was het een echo uit de diepte, resoneert de mystieke waarheid van die woorden. read more

De post-individualistische kerk (5)

Ik ben er. Ieder mens kan dat zeggen. ….. Even mediteren graag …… Is dat zo? ….. Kan ieder mens dat zeggen?

Als ik dacht in mijn vorige blogje al tot op het bot te zijn gegaan, er is toch nog een stapje dieper. Er zijn mensen die deze woorden niet uit hun mond kunnen krijgen: Ik ben er. Uiteraard kun je denken aan mensen die niet kunnen spreken of schrijven. Zij kunnen het niet zeggen. Maar denk ook eens aan mensen die buiten bewustzijn zijn. Maar denk nu vooral aan mensen die zo klem zitten dat deze drie woorden hen echt teveel zijn: Ik ben er. Hoe ze ook hun best doen, ze krijgen het hun str*t niet uit. Ik zeg het bewust zo om de intense emotie er achter een beetje voelbaar te maken. Hun wereld is zo zwart en gesloten dat de woorden “ik ben er” niet meer passen bij hun levensbesef. Waarom hun wereld zo zwart is valt alleen per persoon te beantwoorden. Psychische problemen, persoonlijkheidsstoornis, posttraumatische stress, onoverzichtelijke schuld en nog veel meer ellende. read more

On-thuis in de individualistische kerk

Een bemoediging

Het woord “kerk” betekent letterlijk “dat wat van de Heer is” en met Heer wordt de God van de bijbel of Jezus Christus bedoeld. Over die kerk kun je heel veel zeggen, maar ik stel het beeld nu scherp op de kerk van de individualist. Is er een kerk voor de individualist? Kan de individualist kerk zijn of kerk bouwen? Als je de definitie van “kerk” letterlijk neemt is het uiteraard mogelijk dat een individualist “van de Heer” is en ook dat de Heer door de individualist wordt geloofd en gevolgd. Hoe eigen de beslissingen van de individualist ook zijn, ze kunnen zeker kerkelijk zijn. Sterker nog: Zet een paar pure individualisten, die allemaal voor het geloof in de Heer hebben gekozen, bij elkaar en je ziet zowaar iets van een gemeenschappelijkheid, iets van een lichaam. read more

On-thuis in de collectivistische kerk

Een ontboezeming

In mijn blog “De post-individualistische kerk (1)” schilderde ik een beeld van de collectivistische kerk. Dat is de kerk waarin alle mensen dienen in te stemmen met de belijdenis, zich dienen te voegen naar de structuur (kerkorde) en geacht worden te geloven wat er als bijbelse waarheid wordt gepredikt. Het individu is er voor het collectief. In mijn blog “De post-individualistische kerk (2)” kon je een ontboezeming lezen dat ik me nog nooit zo on-thuis had gevoeld in de kerk als op die zondagmorgen in Krakau. Daar wil ik graag wat meer over vertellen. Na dit blogje komt er ook nog één over “On-thuis in de individualistische kerk”. read more