december 2013

Ik heb mezelf weer een beetje beter begrepen. Ik ga voor de HERE God en Zijn Woord! En voor allen, die Zijn Woord in geloof willen volgen. En voor het lichaam, waarin al die gelovigen hun plaats hebben. En voor de organisatie, die al die plaatsen samenbindt. Maar af en toe steekt er een graatje heel erg dwars in mijn keel en heb ik tijd nodig om mijn plekje te vinden. Heel soms doe ik dat leesbaar voor iedereen. Waarom? Omdat ik weet, dat velen ten aanzien van de kwestie die op dat moment speelt erg in verlegenheid zijn, maar het niet durven of kunnen uiten. Zo ook in de kwestie van homoseksuele relaties en de kerk. Ik weet uit vele gesprekken, dat veel mensen met de kwestie in hun maag en hart zitten. Als ik de mensen goed beluister is de eerste spanning de relatie met jezelf wanneer je ontdekt anders te zijn dan de meerderheid door wie je tot op dat moment bent opgevoed. Dan is er de spanning van de relatie met een mens, een geliefde met een andere gerichtheid dan jezelf. Dat is erg wennen voor sommigen. Er zijn ook zoveel vragen. Je eigen heden en toekomst, maar soms ook verleden is er mee gemoeid. Je moet opnieuw wennen aan jezelf. Dat geldt evenzo voor die vaders, die geen schoondochter krijgen en moeders, die geen oma worden. De wereld staat voor sommigen echt op zijn kop. Het geeft vervreemding en je zoekt houvast. Maar je moet vaak ook opnieuw wennen aan de ander. Dat komt meestal omdat je eerder in de jou bekende verhoudingen van man en vrouw dacht en handelde, maar nu moet inzien, dat die verhoudingen voor het leven veranderd zijn. read more

Die ene langs de kant van de weg. Soms gebeurt het je gewoon, dat je die ene meer ziet dan de honderden op de weg. Al hoor je bij die honderden op de weg, de stem van die ene krijg je niet uit je oren en je gedachten. Wat gebeurt er dan? De communicatie ondergaat een paradigmashift. Van “wij en jij”, “meerderheid en minderheid”, “ man en vrouw” of “hetero en homo” verandert het gesprek in “jij en ik”. En dat is voor mij sinds die tijd (eerste pastorale ontmoetingen met homo-christenen in ’86-’89) zo gebleven. Geen grote woorden meer over de ander, maar optrekken met de ander. En ik heb mensen zien veranderen van mensen die met de massa een mening hadden over homo’s, vaak met bijbelteksten ondersteund, naar vaders, moeders, buren, familieleden en vrienden, die leefden met een homoseksuele man of vrouw en de bijbel. Het veranderde ook hun mening, hun bijbellezen en hun houding in de gemeente van Jezus Christus. Die ene langs de kant van de weg trok meer hun aandacht dan de menigte op de weg en de overtuiging van de massa. Ik heb slechts één keer iemand ontmoet, wiens eerder geuite mening gelijk bleef ook na de coming-out van zijn kleinkind. read more

En dan is er na jaren wachten een visiedocument “Homoseksualiteit en homoseksuele relaties”. Uiteraard zoek ik eerst naar de centrale uitkomst. Die vind ik op meerdere punten, maar samengevat op pagina 50: “De Schrift laat geen ruimte voor een beleving van een homoseksuele relatie in liefde en trouw.” In een paar statements is de impact voelbaar. Homoseksuele relaties worden getypeerd als “zonde”, zijn daarom uiteindelijk ook tuchtwaardig en blokkeren de toegang tot het avondmaal. Als klap op de vuurpijl wordt gezegd, dat ieder zich aan deze uitspraak van de synode dient te houden, zowel kerkordelijk (synodaal-presbyteriaal systeem en het gezag over de lokale kerken) als pastoraal (het is niet goed, dat in de ene gemeente een andere praxis is dan in de andere). read more

Het – is natuurlijk heel verleidelijk om Jezus dat te laten zeggen en doen, wat in mijn straatje te pas komt. Het mag inmiddels duidelijk zijn, dat ik dat niet kan maken, want in deze serie heb ik al zoveel munitie voor de lezer klaar gelegd, dat hij of zij ieder idee van mijn kant kan pareren als een door mijn eigen gerichtheid bepaald idee. U als lezer kan inmiddels gemakkelijk zeggen: “Hij zal wel dit willen en hij zal wel dat willen. En dus zal hij wel zus schrijven en zo tenderen.” En dan is zelfs de vraag wat Jezus zou doen verdacht als een poging om in het antwoord daarop mijn eigen wil en mening te positioneren als de juiste. Kortom: Ik ben zelfs in deze inleidende woorden al geheel verdacht. read more

Keer je om van eigen belang naar het belang van de ander. Eigenlijk is dan het woord belang niet juist. Het gaat in deze serie om zoeken naar een door iemands persoonlijkheid bepaalde wijze van lezen van de bijbel en de daarop gebaseerde visie. De eerste vraag, die dan naar boven komt, is of het gezag van de bijbel als Woord van God niet in het geding komt wanneer onze persoonlijkheid het lezen en de uitleg gaat bepalen. Ik kan daar een voluit bijbels antwoord op geven: Nee. De sleutel waarmee je het geheim van de bijbel en het bijbels leven kunt openen is door Jezus in navolging van Israël gegeven toen Hij zei: “Hoor, Israël! De HEER, onze God, de HEER is één. En u zult de HEER, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand en met heel uw kracht. Dit is het eerste gebod. En het tweede, hieraan gelijk, is dit: U zult uw naaste liefhebben, hij is als u”. (De vertaling is naar Martin Buber). Deze woorden richten ons als mens geheel op de ander. De Ander en de ander. Voor Hem en voor hem / haar zetten we ons leven in. Niemand heeft immers groter liefde dan wie zijn leven inzet voor zijn vrienden. De sleutel voor het begrip van de bijbel ligt hier. Het in eigen persoonlijkheid lezen van de bijbel doet dan niets toe of af aan het gezag van de bijbel, omdat dat persoonlijke lezen ten allen tijde onder het gezag van dit woord van Jezus staat. Maar we dienen ons wel te realiseren, dat op het moment dat deze beweging wordt ingezet het bij onszelf van binnen kan gaan wringen. Dit gaat namelijk betekenen, dat ik mijzelf moet loslaten voor en in het belang van de ander. En dat loslaten gaat zo ver, dat ik de ander ook zo de ruimte ga geven, dat hij of zij een eigen leven met God kan gaan aan de hand van de bijbel. Ik lever mezelf in. read more

Wanneer je de enorme hoeveelheid studies over de homo-teksten uit de bijbel ziet word je even stil. Een mens kan het eigenlijk niet allemaal lezen. Maar ook als je (als ik) een deel ervan tot je neemt kan het niet anders of het valt je op, dat de teksten verschillend worden benaderd, uitgelegd en toegepast. En dan heb ik het nog niet over de stapels wetenschappelijke, semi-wetenschappelijke en populaire boeken, artikelen en internetpublicaties over de cultuur van vroegere en tegenwoordige tijden, die dit onderwerp raken. Er komt een verzadigingspunt, een moment dat je een herhaling van zetten gaat lezen. Ben je dan uit het probleem? Heb je dan richting gekregen in het zoeken naar een gelovige houding ten aanzien van homoseksuele relaties? Nee, tenzij je voor jezelf een keuze maakt voor een bepaalde lijn van uitleg en toepassing. En in deze laatste zin zit voor ons mensen de essentie van de kwestie. Wij worden geroepen tot een keuze, kunnen niet anders dan een keuze maken. read more

Er is nogal wat te doen om de tekst uit Romeinen 1:26 en 27 “Daarom heeft God hen overgegeven aan oneervolle hartstochten, want ook hun vrouwen hebben de natuurlijke omgang vervangen door de tegennatuurlijke. En evenzo hebben ook de mannen de natuurlijke omgang met de vrouw opgegeven, en zijn in wellust voor elkaar ontbrand: mannen doen schandelijke dingen met mannen en ontvangen het gepaste loon voor hun dwaling in zichzelf”. Het is hier niet de plaats om het laatste woord te spreken over de juiste uitleg van deze zin. Waar het mij om gaat is, dat ik een basale keuze moet maken in mijn lezen. Ik zal proberen het uit te leggen. read more

Zeven broers. De eerste trouwt een vrouw, maar sterft voordat hij bij die vrouw een kind had verwekt. In het oude Israël was zijn broer verplicht de vrouw tot zijn vrouw te nemen en een kind op naam van de gestorven broer te verwekken. Leviraatshuwelijk heet dat. Het heeft te maken met erfrecht. Maar ook de tweede broer sterft te vroeg en dan komt de derde …. en de vierde …. tot en met de zevende. Ze sterven allemaal en de vrouw blijft alleen achter.

Het is een stukje uit de bijbel en ik zou er die zondagmorgen over spreken. Ik zei tegen mijn vrouw: “De broers zullen onderling wel hebben gedacht dat de vrouw behekst was. Zo’n vrouw wil je toch niet! Het is een zwarte weduwe.” Ik heb in de dienst dankbaar gebruik gemaakt van haar opmerking: “Je zult die vrouw maar zijn ….”

Ik was met stomheid geslagen! Hoe was het in de wereld mogelijk, dat ik dat in mijn voorbereiding niet zelf had bedacht! Maar ook: Hoe was het in de wereld mogelijk, dat ik in mijn voorbereiding niet op dat idee was gebracht! En opeens zag ik weer een stukje van de bril, die ik op heb als ik de bijbel lees. Ik ben een man en hetero. En voor zover ik kan zien zijn de boeken, die ik in de voorbereiding gebruikte, ook allemaal geschreven door hetero-mannen. read more

Ik ga nog een stap verder in mijn brillenverhaal van een vorige serie mijmeringen. Op zoek naar de relatie tussen hormonen en bijbellezen …. Eerst weer even warm worden.

============

Op een collegeochtend in 1983 was het onderwerp van een breed opgezette studieochtend de vraag “Is de uitleg van de bijbel vrij?”. Anders gezegd: De vrijheid van de exegese. In het forum zaten onder anderen twee exegeten, een homileet, een dogmaticus en een historicus. Na diverse bijdragen en gespreksrondes was er een brede consensus. Ja, de exegese van de bijbel is vrij en moet dat ook wel zijn, omdat de bijbel als Gods Woord boven alles staat. Hulde, lof, eensgezindheid! We hadden elkaar gevonden in een mooie Schriftvisie en dito omgang met de schrift. De dogmaticus echter wilde tot slot wel opmerken, dat de vrijheid van de exegese waar was mits gebonden aan de gereformeerde belijdenis. Even was het stil. Ons ontbrak echter de tijd om daar nog verder op in te gaan. Sommigen waren wat verbouwereerd, anderen aangenaam verwarmd. read more