De post-individualistische kerk (11)

Dit bericht is 1135 keer gelezen!

Had ik maar …..

In mijn vorige blog (nummer 10) zit volgens mij een cruciaal kantelpunt voor de individualistische mens. Let wel: Wij vormen een hyper-individualistische maatschappij. Het zelf bepalen, zelf doen, zelf geloven en zelf verantwoordelijk zijn de pijlers geworden van onze samenleving. En dat hyper-individualisme heeft de traditionele kerk als collectivistische onderneming van binnen uit uitgehold en zal ook grote nieuwe kerkbewegingen limiteren in tijd en grootte. Sterker nog, het individualisme leidt er al toe dat nieuwe bewegingen zelf al zeggen dat ze tijdelijk en beperkt zijn, dus niet de intentie willen hebben een blijvende gemeenschap te bouwen. Zij bouwen zelf het risico al in. Maar er zal altijd een kerk zijn. Hoe ziet die er na de hyper-individualistische periode dan uit? In mijn vorige blog zit een (misschien wel hét) kantelpunt van vraag naar antwoord.

Voordat ik dat kantelpunt onderstreep wil ik graag een paar opmerkingen maken. Het zijn geloofsstatements van mijzelf:
1. Er zal altijd een kerk (dat wat van de HEER is) zijn, omdat de HEER zelf zich niet laat uitgummen zolang de wereld draait. De kerk (dat wat van de HEER is) is sterker dan een sociaal-culturele, filosofische, psychologische of economische stroming of hype.
2. Massabewegingen en nieuwe stromingen zijn niet hetzelfde als een post-individualistische kerk. Denk niet dat nieuwe massabewegingen (bijvoorbeeld anders getoonzette kerkelijke instituten) de angel uit het individualisme halen. We kunnen niet terug naar de tijd voor het individualisme. We zullen nooit meer vergeten dat we zelf een keuzerecht en een keuzeplicht hebben tegenover onszelf. We zullen nooit terug kunnen naar de tijd voor de opdracht om zelf verantwoordelijk te zijn en daarop afgerekend te worden.
3. Ieder individu is in aardse termen ten diepste alleen en eenzaam. Dit kun je meten op het moment dat het individu sterft. Zijn of haar laatste adem blaast hij of zij alleen uit en de stap naar het hiernamaals zet hij/zij alleen. De essentie van zijn of haar aardse zijn komt daar het meest duidelijk naar voren, ook in de ogen en harten van de aanwezigen bij het sterfbed. Zij laten los, je gaat alleen. Waar die eenzaamheid en dat alleen-zijn zitten als het individu zijn of haar dagen vult met van alles en nog wat is een zoektocht. Maar ze zijn er. Onontkenbaar. Altijd.

Als je deze drie tot je door laat dringen komt opnieuw de vraag naar boven: Wat is de zin van dit alles? Maar die vraag mag ik nu schaamteloos individualiseren: Wat is de zin van MIJN bestaan? Geheel op mijzelf teruggeworpen dus. Dat is het gevolg van een eeuwenlange ontwikkeling in de (met name Noord-Atlantische) vormgeving van de plaats van de mens op aarde. Daar ben ik beland. Hyperindividualist. Ik ben mijn wereld. En ik denk dat ieder te snel gegeven antwoord moeiteloos uit te kleden is tot existentiële eenzaamheid. Hoe dik wij de Instagram- en TikTok-lagen ook maken om die eenzaamheid aan te kleden. Hoezeer wij de medemens (likes of topbonussen) ook misbruiken om onze eenzaamheid te bedekken.

Implosie. Het woord overviel me als het ware. De individualist en alle individualistische systemen zullen imploderen en als een afgedankte slangenhuid achterblijven en vergaan. Je hebt er een tijd plezier van gehad, maar je bent of hebt opgesoupeerd. En als je de rechtvaardiging van dat proces in jou en jouw keuzes daarin zoekt in jouw individualistische recht blijft er uiteindelijk niets van jou over. Implosie. Zwart gat.

En daar ligt de kern van de post-individualistische kerk. Bij jouw zien van jouw naaste. Jouw naaste wordt jou tot jouw redding gegeven. Jouw naaste is als jij en jullie relatie maakt of vernietigt de zin van jouw bestaan. Jezus zou nu zeggen: Als je een beker koud water geeft aan iemand die dit aan het leren is zal jij je beloning niet verliezen. Ik zie hem er bij glimlachen. Omdat ik kan begrijpen (en iedereen met mij) dat in die beker koud water een grens wordt overgestoken, een bevrijding wordt ervaren, een protest wordt vormgegeven, leven geboren wordt. Hier ligt de verlossing uit mijn implosie en die van mijn naaste, op de vierkante centimeter van mijn kleine gebaar in het geven van een beker koud water en zijn ontvangen ervan. Daar wordt de kerk opnieuw geboren. Ik word behoed voor of gered uit een implosie door mijn naaste daarvoor te behoeden of uit te redden.

(wordt vervolgd)