geloof

De post-individualistische kerk (8)

Nog een keer “recht”

In de vorige blog probeerde ik de grens tussen individualisme en egoïsme aan te geven en die grens ga ik nu met dik zwart duidelijker maken. In de vorige blog suggereerde ik dat als je voor iets dat je wilt jezelf moet rechtvaardigen door te zeggen dat “je er toch recht op hebt” of “dat je het waard bent” je de grens van individualisme naar egoïsme bent gepasseerd. Een voorbeeld: Als ik op de motor stap voor een plezierrit zal niemand me daarop bekritiseren. En toch knagen de milieuvervuiling, de wereld van mijn kleinkinderen, de besteding van mijn geld, de eenzaamheid van mijn vrouw en wellicht nog veel meer dingen aan mijn geweten. Velen zullen zeggen: Doe niet zo moeilijk, geniet van jouw vakantie. Maar dat zeggen ze misschien omdat ze zelf heel vaak, net als ik, eerder kiezen voor het gemak en het plezier dan voor wat verantwoord is en wellicht meer inspanning kost. En daar voel je de grens. Als je op die grens jezelf rechtvaardigt door woorden als “ik heb er recht op” dan weet je dat er iets niet klopt. read more

De post-individualistische kerk (7)

Recht = Plicht ?

Er zit een graatje dwars dat weg moet voordat we verder kunnen. Het individualisme leert dat het individu boven de gemeenschap staat. Anders gezegd: de gemeenschap is er voor het individu en niet andersom. Het individu heeft rechten en die rechten zijn voor de gemeenschap plichten. Dat deze filosofie (want dat is het) in het leven van mensen geleid heeft tot een onbeheerst consumentisme en egoïsme mag je het individualisme niet aanrekenen. Consumentisme en egoïsme zijn een keus van het individu. Het individu dat daarvoor kiest wordt vaak geleid door begeerte, verlangen en hebzucht. Hier gaat het niet meer om rechten van het individu, ook al zeggen de reclames dat je het waard bent en er recht op hebt. Er is een duidelijke grens tussen individualisme en egoïsme. Als je iets gaat doen en jezelf moet overtuigen dat je er toch recht op hebt of het ook wel een keer mag, dan weet je dat je de grens tussen individualisme en egoïsme / consumentisme bent overgegaan en dat de wereld van jouw te ondernemen actie niet beter wordt. “Ik mag toch ook wel een keer aan een tropisch strand liggen.” Dan weet je dat jouw actie niet individualistisch, maar egoïstisch is. Begrijp me goed: Ik ben geen zedenmeester en ik kan je niet tegenhouden. Ik kan mezelf vaak niet tegenhouden, dus hoe zou ik het jou kunnen? Waar het mij om gaat is dat we helder zijn in onze keuzes. Het gaat mij in deze serie om individualisme en daarbij waak ik voor begrippen als egoïsme en consumentisme. read more

De post-individualistische kerk (6)

IK BEN

Het kan gewoon niet anders, ik MOET op dit punt van mijn zoektocht een pas op de plaats maken. In de kern van het individualisme woont de overtuiging, dat het individu alleen rechten heeft en de groep niet. De groep is er voor het individu en niet andersom. Zelfbeschikking is dan ook één van de, zo niet HET hoofdthema van het individualisme. Anders gezegd: Het recht van het individu bestaat in de woorden “ik ben”. En als je de blogjes tot op heden hebt gevolgd en meegedaan aan wat oefeningen moet het je zijn opgevallen dat deze woorden essentieel zijn voor jou en (dus ook) voor jouw naaste, jouw medemens. Dit markeringspunt is essentieel in mijn verdere zoektocht. Ik ben, zeg ik. En ik hoor dat jij hetzelfde zegt. En dat raakt me. Jij raakt me. Tenminste als ik jou hoor, wil horen, kan horen. “Ik ben”, zeg jij, en ik weet dat jij dus liefde nodig hebt. Want “ik ben”, zeg ik, en die woorden zijn geladen met een roep om en verlangen naar liefde. Hoe mystiek en vaak ongrijpbaar mijn woorden ook zijn, hoeveel vragen zij voor mij ook oproepen en hoe ik mij kan verwarren in mijzelf, de woorden zijn waar. Ik ben. En ergens, als was het een echo uit de diepte, resoneert de mystieke waarheid van die woorden. read more

De post-individualistische kerk (5)

Ik ben er. Ieder mens kan dat zeggen. ….. Even mediteren graag …… Is dat zo? ….. Kan ieder mens dat zeggen?

Als ik dacht in mijn vorige blogje al tot op het bot te zijn gegaan, er is toch nog een stapje dieper. Er zijn mensen die deze woorden niet uit hun mond kunnen krijgen: Ik ben er. Uiteraard kun je denken aan mensen die niet kunnen spreken of schrijven. Zij kunnen het niet zeggen. Maar denk ook eens aan mensen die buiten bewustzijn zijn. Maar denk nu vooral aan mensen die zo klem zitten dat deze drie woorden hen echt teveel zijn: Ik ben er. Hoe ze ook hun best doen, ze krijgen het hun str*t niet uit. Ik zeg het bewust zo om de intense emotie er achter een beetje voelbaar te maken. Hun wereld is zo zwart en gesloten dat de woorden “ik ben er” niet meer passen bij hun levensbesef. Waarom hun wereld zo zwart is valt alleen per persoon te beantwoorden. Psychische problemen, persoonlijkheidsstoornis, posttraumatische stress, onoverzichtelijke schuld en nog veel meer ellende. read more

Bezeten varkens zijn het!

Zo! Ik kom even binnen. Geen idee wat je denkt bij deze titel, maar ik vind hem wel passen bij een gedachte die mij de laatste tijd bezig houdt. Er is in christelijk Nederland het één en ander te doen rond een nieuwe tsunami van welvaart-evangelicals. Zo’n stroom begint vaak in de VS en eens in de zoveel tijd passeert een vloed ook ons land. Predikers die simpelweg gezegd preken dat “God nooit nee zegt op een gebed” en dat “God niets liever wil dan dat jij een gezond en welvarend leven hebt op aarde”. Ik zal maar met de deur in huis vallen: De leer van deze predikers maakt de mens tot hoogste gezag en wil. De mens wordt boven God gesteld, want God zegt nooit nee op het gebed. Uiteraard wordt er gezegd dat je wel moet bidden wat God wil. Maar wat God wil is duidelijk: Een welvarend en gezond leven voor ieder mens. Dus: Roept u maar en het komt jouw kant op. En er zijn uiteraard een aantal bijbelteksten die deze leer lijken te ondersteunen en een heleboel zegeningen die als bewijs kunnen worden aangedragen. Ik zal het nu niet hebben over het tegendeel. Maar wel over de varkens. read more

De post-indidvidualistische kerk (4)

Hij is als ik

Ik hoop dat je de vorige blogjes gelezen hebt en ook werkelijk aan het oefenen bent geslagen. Heb je zo af en toe een medemens aangekeken en in jezelf uitgesproken dat hij of zij is als jij? Hij/zij is niet op alle punten als jij. We gaan in deze serie alleen het punt volgen dat die ander liefde nodig heeft en op dat punt is als jij. Heb je al een medemens zo bij je binnen laten komen? Door de hele serie heen blijven twee punten belangrijk: 1. De vraag “Heb ik liefde nodig?” en 2. dat jij je realiseert dat op dat punt “de ander is als ik” als je de ander aankijkt. read more

On-thuis in de individualistische kerk

Een bemoediging

Het woord “kerk” betekent letterlijk “dat wat van de Heer is” en met Heer wordt de God van de bijbel of Jezus Christus bedoeld. Over die kerk kun je heel veel zeggen, maar ik stel het beeld nu scherp op de kerk van de individualist. Is er een kerk voor de individualist? Kan de individualist kerk zijn of kerk bouwen? Als je de definitie van “kerk” letterlijk neemt is het uiteraard mogelijk dat een individualist “van de Heer” is en ook dat de Heer door de individualist wordt geloofd en gevolgd. Hoe eigen de beslissingen van de individualist ook zijn, ze kunnen zeker kerkelijk zijn. Sterker nog: Zet een paar pure individualisten, die allemaal voor het geloof in de Heer hebben gekozen, bij elkaar en je ziet zowaar iets van een gemeenschappelijkheid, iets van een lichaam. read more

On-thuis in de collectivistische kerk

Een ontboezeming

In mijn blog “De post-individualistische kerk (1)” schilderde ik een beeld van de collectivistische kerk. Dat is de kerk waarin alle mensen dienen in te stemmen met de belijdenis, zich dienen te voegen naar de structuur (kerkorde) en geacht worden te geloven wat er als bijbelse waarheid wordt gepredikt. Het individu is er voor het collectief. In mijn blog “De post-individualistische kerk (2)” kon je een ontboezeming lezen dat ik me nog nooit zo on-thuis had gevoeld in de kerk als op die zondagmorgen in Krakau. Daar wil ik graag wat meer over vertellen. Na dit blogje komt er ook nog één over “On-thuis in de individualistische kerk”. read more

De post-individualistische kerk (3)

Maar waar draait het nu eigenlijk allemaal om?

Moet de waarheid van de bijbel (als die er is) ook individualisten kunnen overtuigen? Het antwoord moet uiteraard “ja” zijn, want als dat niet zo zou zijn zou de bijbel zo in waarde afnemen dat hij niet meer geloofwaardig is. Als de individualist in al zijn (on)geloof sterker is dan de bijbel dan wordt het zeer twijfelachtig of de bijbel wel Gods Woord is. Aan de andere kant krijgen vele christenen een rolberoerte bij deze pretentieuze opstelling van de individualisten van onze tijd. Wie ben jij om te denken dat de bijbel jou eerst maar eens moet overtuigen! Ik snap die verontwaardiging, maar hij is niet geheel terecht. Het is geen individualistische pretentie maar vaak een oprecht zoeken. Dat zoeken kan, doordat het wordt gefrustreerd door collectivistisch verzet, ontaarden in botte meningen en posities. Maar zover wil ik het niet laten komen. Ik wil mij de vragen eigen maken en meegaan op het zoekpad. read more

De Post-individualistische kerk (2)

Hoe kwam ik op de bodem terecht? Het antwoord op die vraag is eenvoudig en ingewikkeld tegelijk. De weg van afdalen was de weg van de individualistische vragen. Die vragen moest en moet ik wel stellen, omdat het de vragen van de mensen om mij heen zijn. De scherpste vragen zijn uiteraard: Hoe weet ik dat er een God is en als ik dat weet waarom zou ik Hem dan moeten geloven of in Hem moeten geloven? Uiteraard komen daar legio andere vragen bij van “waarom zou ik me aansluiten bij een kerk?” tot “waarom zou mijn keuze minder zijn dan het ogenschijnlijke antwoord van de meerderheid of de traditie?” En hier kan ik nog veel andere vragen tussen zetten. Ze komen allemaal uit dezelfde bron: Mijn antwoord is mijn antwoord en daar ben ik verantwoordelijk voor. Ook als de kerk zegt dat we geroepen worden om God te dienen en Zijn Woord te geloven stelt de individualist de vraag: Hoe ben jij, kerk en kerkmens, aan die overtuiging gekomen? En in de zoektocht naar het antwoord op die vraag daal je steeds verder af op de individualistische ladder en kom je uit bij de overtuiging dat ieder mens een eigen antwoord dient te geven. En vanuit de autonomie van de mens gerekend is dan het ene antwoord niet meer of beter dan het andere antwoord. Mensen zijn immers gelijk. Hun antwoorden kunnen geladen zijn met kennis, gevoel, dwang, gelatenheid, etc. Maar antwoorden zijn antwoorden en de overtuigingskracht wordt wel of niet aanvaard. En daarmee is de individualist terug bij “af”. Hij moet zelf kiezen. read more